Ekonomi bir kez daha Mehmet Şimşek’e emanet edildi.
Şimşek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı kabinede Hazine ve Maliye Bakanlığı görevini üstlendi. Şimşek, ekonomiyle ilgili tüm uyumu üstlenecek.
Türkiye’de son dönemde uygulanan ekonomik modelin, Şimşek’in ekonominin başına geçmesiyle nasıl sonuçlanacağı merak konusu.
Büyümenin mali genişleme ile finanse edilmesi 2018 yılından itibaren uygulanan ekonomik modelin temelini oluştururken, uygulanan politikalar sonucunda son yılların en yüksek enflasyon seviyeleri kaydedildi. Uygulanan politikaların sonuçlarını telafi etmek amacıyla düzenleyici kurumlar tarafından birçok makroihtiyati tedbir uygulamaya konulmuştur. Bu dönemde hem doğrudan hem de portföy yatırımı yapan yabancı yatırımcıların Türkiye’den ayaklarını çektiği görüldü.
Özellikle son dönemde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası rezervlerindeki düşüş ekonomi kamuoyunun da ana gündem maddelerinden biri oldu.
Şimşek böyle bir dönemde ekonomi yönetiminin başına geçer. Şimşek’in ekonomide temel tercihlere yön vermesi, yabancı yatırımcılarla güven ilişkisini yeniden kurması ve piyasada bozulan fiyatlama dinamiklerini öngörülebilir seviyelere indirmesi bekleniyor.
Peki Şimşek’in önceki dönemlerdeki performansı yeni dönem için nasıl sinyaller veriyor? Ekonominin başına geçen Şimşek, geçmişte ne işlere imza attı.
2007’de ilk atama
Mehmet Şimşek ilk görevini AK Parti’nin üçüncü, Erdoğan’ın ikinci kabinesi olan 60’ıncı hükümette aldı. Uzun yıllar uluslararası finans kuruluşlarında görev yapan Şimşek, 60’ıncı hükümete Hazineden Sorumlu Devlet Bakanı olarak girdi. Şimşek’in göreve geldiği kabinede Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren oldu. Daha önceki AK Parti hükümetlerinde bu görevi üstlenen Ali Babacan, hükümetin kurulmasıyla birlikte Cumhurbaşkanlığı görevini üstlenen Abdullah Gül’ün boşalan Dışişleri Bakanlığı koltuğuna oturdu.
2008-2009 küresel finansal sistem patlaması ortamında yapılan kabine değişikliği ile 2009 yılında Hazine’den sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak Ali Babacan, Maliye Bakanı olarak ise Mehmet Şimşek atanmıştı.
Ardından 2015 yılına kadar farklı AK Parti hükümetlerinde Maliye Bakanı olarak görev yapan Mehmet Şimşek, bu görevi sırasında mali disiplin konusuna öncelik verdi. 2015 yılında Hazineden sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atanan Şimşek, 2018 yılına kadar bu görevde kaldı. Berat Albayrak, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın birinci parti Cumhurbaşkanlığı kabinesindeki yerini aldı.
Yıldırım çağında ekonominin seyri
Şimşek’in görev süresi boyunca Türkiye ekonomisi potansiyel büyüme oranı olan ortalama yüzde 5 büyüdü. 2008-2009 mali krizi, Erdoğan’ın “Kriz bizi geçti” sözlerine rağmen büyümeyi baskıladı ve büyümesini uluslararası finansla destekleyen ekonomi, 2008’de yüzde 0,8; 2009’da yüzde 4,8 küçüldü.
Küresel mali krizin ardından 2010 yılında yüzde 8’in üzerinde büyüyen ekonomi, 2011 yılında AK Parti döneminde ilk kez çift haneli rakamlara ulaştı. Sonraki dönemde büyüme performansında dalgalı bir seyir gözlenirken, görevden ayrıldığı yıl olan 2018’de büyüme yüzde 3’e geriledi.
Şimşek’in büyüme performansının yanı sıra gündeminin en kritik maddesi olan enflasyona yönelik tutumu da fiyat istikrarına öncelik verildiğini gösteriyor.
Şimşek’in farklı görevlerde bulunduğu dönemde Türkiye’de enflasyon tek hanelerde kaldı. 2012’de Türkiye’de enflasyon yüzde 6,2’ye düşürüldü. Şimşek’in ekonominin başına geçtiği 2015 yılından sonra özellikle 2017 ile birlikte enflasyondaki ivmenin arttığı gözlemlendi. 2018’in ikinci yarısında Berat Albayrak’ın görev süresi boyunca yaşanan kur şoku nedeniyle enflasyon yüzde 20’yi geçti.
İstihdamda savunulan esneklik
Yıldırım döneminde istihdam tarafına bakıldığında ortalama çift haneli işsizlik gözlendi.
2008-2009 yıllarında ekonomide yaşanan durgunluk nedeniyle işsizlik hızlanırken, takip eden dönemde düşüş eğilimi gözlenmiş ve 2012 yılında yüzde 8,2 gibi düşük bir işsizlik oranı gözlenmiştir.
Ancak Şimşek’in ekonomiyi tam anlamıyla koordine ettiği Başbakan Yardımcılığı döneminde işsizliğin yüzde 10’lara düştüğü görüldü.
Şimşek, istihdam tarafında esnekliğin savunucusu olarak biliniyordu.
İstihdam artışının önündeki en büyük handikaplardan birini kıdem tazminatı yükü olarak tanımlayarak, kıdem tazminatının fon aşamasını savundu. İşgücü piyasasının olabildiğince esnek olmasını savundu ve istihdam büroları yasasının çıkarılmasına yol açtı.
Asgari fiyat artışını baskı olarak tanımladığı için emek cephesinde eleştiri oklarının hedefi oldu.
Bloomberg HT arşivinde Mehmet Şimşek
Mehmet Şimşek, görev süresi boyunca birçok kez Bloomberg HT ekranlarında yer aldı. İşte Bloomberg HT arşivinden Mehmet Şimşek röportajları…
2018 Davos röportajı
2017 – Bloomberg HT-Habertürk ortak yayını
video için tıklayın
2017 – Bloomberg HT özel röportajı
Mehmet Şimşek kimdir?
Mehmet Şimşek, 1967 yılında Batman ilinin Gercüş ilçesine bağlı Arıca (Kefre) köyünde doğdu. İlk ve orta öğrenimini Batman Merkez’de, liseyi Gercüş’te tamamladı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü’nden 1988 yılında dönem ikincisi olarak mezun oldu. Yaklaşık bir yıl aynı fakültede araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra Milli Eğitim Bakanlığı’nın açtığı sınavı kazanarak resmi bursla dil ve lisansüstü eğitim almak üzere İngiltere’ye gitti. .
Şimşek, Exeter Üniversitesi’nde finans ve ekonomi alanında yüksek lisansını tamamladıktan sonra 1993 yılında Türkiye’ye döndü. Üç ay Ankara’da Etibank’ta çalıştı. Ardından yaklaşık dört yıl ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nde kıdemli ekonomist olarak çalıştı.
1997 yılında New York’a yerleşerek uluslararası yatırım bankası UBS’nin hisse senedi analiz bölümünde araştırmacı olarak çalıştı. 1998 yılında İstanbul’a dönen Şimşek, iki yıl Deutsche – Bender Menkul Değerler’de çalıştıktan sonra dünyanın önde gelen yatırım bankalarından Merrill Lynch’e geçti ve İngiltere’ye yerleşti. 2000 yılının ortalarında başlayan Merrill Lynch döneminin ilk günlerinde Şimşek’in sorumluluk alanı Türkiye, Yunanistan, Mısır ve İsrail’in de içinde bulunduğu Akdeniz bölgesini kapsıyordu. 2001 yılının ortalarından itibaren Rusya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti gibi gelişmekte olan Avrupa ülkeleri de sorumluluk alanına eklendi.
Şimşek, 2005 yılı sonunda Merrill Lynch’in Avrupa, Orta Doğu ve Afrika Bölgesi Ekonomik ve Stratejik Çalışmalar Daire Başkanı olarak atanmıştır. Merrill Lynch’teki görevinden Mayıs 2007’de ayrılarak Adalet ve Kalkınma Partisi’nden 23. milletvekili adayı olmuştur. 22 Temmuz 2007 Genel Seçimlerinde AK Parti Gaziantep 1. sıra milletvekili seçildi.
Mehmet Şimşek, Maliye Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinin yanı sıra Yüksek Planlama Kurulu, Özelleştirme Yüksek Kurulu, Savunma Sanayii Yüksek Uyum Komisyonu, Ekonomik Uyum Kurulu, Para-Kredi ve Uyum Komisyonu ve Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu. Şimşek ayrıca 2007-2009 yılları arasında IMF & Dünya Bankası Türkiye Başkanlığı, 2008-2011 yılları arasında İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı Uyum Konseyi üyesi olarak görev yaptı.
